दक्षिण एशियामै पत्रकार असुरक्षित

काठमाडौं । दण्डहीनताका कारण दक्षिण एशियामै पत्रकार असुरक्षित हुँदै गएको पाइएको छ । मिडिया एक्सन नेपाल र आर्टिकल–१९ नामक संस्थाले आज आयोजना गरेको ‘दण्डहीनता र पत्रकार सुरक्षा’सम्बन्धी कार्यक्रममा द्वन्द्वकालीन घटनाको सत्यतथ्य पत्ता लगाउन बनेका दुई आयोग, राष्ट्रिय सूचना आयोग, नेपाल पत्रकार महासंघ, मानवअधिकारकर्मीलगायतको छलफलमा दक्षिण एशिकयामै दण्डहीनताका कारण पत्रकार असुरक्षित बन्दै गएको बताइएको हो । नेपालको तुलनामा पाकिस्तान र बंगलादेशमा लेखेबापत नै सञ्चारकर्मी मारिएका छन् । नेपालमा दशवर्षीय सशस्त्र द्वन्द्वमा राज्य र विद्रोही पक्षबाट ३५ पत्रकार मारिए र चार बेपत्ता पारिए । त्यसपछि समाचार लेखेबापत नै नेपालमा पत्रकारको ज्यान गएको देखिँदैन तर पाकिस्तान र बंगलादेशमा पत्रकार हत्याका घटना ताजै छन् । कार्यक्रममा राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगका अध्यक्ष अनुपराज शर्माले संविधान र कानुनमा गरिएको व्यवस्थालाई कार्यान्वयन गर्ने सरकारको नीति तथा कार्यक्रम नै नभएको आरोप लगाउँदै आयोगले गरेको सिफारिशमा १४ प्रतिशत मात्र कार्यान्वयन हुनु दुःखको कुरा हो भने । आर्टिकल–१९ नामक संस्थाका दक्षिण एसियाली क्षेत्रमा निर्देशक ततिमा रहमानले दक्षिण एशियाका पाकिस्तान र बंगलादेशमा पत्रकार बढी मारिएको र अनुसन्धान ढिलाइ हुँदा न्याय पाउनसमेत ढिलाइ भएको बताउनुभयो । पाकिस्तान प्रेस फाउन्डेसनका प्रतिनिधि कुरातुलेन अलीले दक्षिण एशियामै पत्रकारलाई समाचार लेखेबापत नै चौतर्फी असुरक्षा बढ्दै गएको बताए । पत्रकार महासंघका महासचिव रमेश विष्टले नेपालमा पछिल्लो समयमा पत्रकारको समाचार लेखेकै कारण हत्या नभए पनि विभिन्न खालका राजनीतिक धम्कीका कारण आलोचनात्मक खालका समाचार स्वनियन्त्रित भएको उल्लेख गरे । उनले द्वन्द्वकालकै समयमा पनि पत्रकारको हत्या गर्ने दोषीलाई महासंघले अध्ययन गरेर बुझाएको प्रतिवेदनमाथि छानबिन गरेर कारबाही प्रक्रिया अघि नबढाइएको गुनासो गरे । राष्ट्रिय सूचना आयोगका आयुक्त यशोदा तिम्सिना, सत्य निरुपण तथा मेलमिलाप आयोगका सदस्य डा माधवी भट्ट, बेपत्ता पारिएका व्यक्तिको छानबिन आयोगका प्रवक्ता डा विष्णुप्रसाद पाठक, मानवअधिकारकर्मी सुवोधराज प्याकुरेललगायतले नेपालमा पाकिस्तान र बंगलादेशको तुलनामा प्रेस स्वतन्त्रताको अवस्था राम्रो भए पनि पछिल्लो समयमा राजनीतिक प्रभावका कारण पत्रकार आत्मकेन्द्रित बन्दै गएको विचार व्यक्त गरे । मिडिया एक्सन नेपालका अध्यक्ष लक्ष्मणदत्त पन्तले दण्डहीनता र मानवअधिकार उल्लंघनका कारण पीडित परिवारले न्याय नपाउने तथा पत्रकारले आत्मप्रतिबन्ध गरेर समाचार लेख्ने गरेको बताए । रासस